اصول اخلاقی اجرای طرح های پژوهشی

 منشور اخلاقی طرح های پژوهشی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی

 

باعنایت به رویکرد پژوهشگاه تربیت بدنی جهت در راستای ظرفیت سازی علمی، پژوهشی و پاسخگویی به نیازهای جامعه ورزش کشور، همچنین پایبندی به اصول اخلاق پژوهشی، همچون "مجموعه منشور و موازین اخلاق پژوهش" مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی، ملزم به رعایت اصول ارزش‌های اخلاق حرفه‌ای هستند.

مسئولیت‌های پژوهشگران

  • مسئولیت نهایی محتوای کامل طرح های پژوهشی ارسالی بر عهده پژوهشگر است. شایسته است یافته های طرح به طور کامل گزارش شود و در ارائه یافته ها و تفسیر و تحلیل آنها دقت کامل به عمل آید، طرح پژوهشی حاوی جزئیات و منابع کافی باشد به نحوی که امکان دسترسی سایر پژوهشگران به مجموعه داده‌های یکسان جهت تکرار پژوهش وجود داشته باشد.
  • قبل از ارسال پروپوزال، هرگونه تضاد منافع احتمالی که بر نتیجه یا تفسیر یافته‌های پژوهش و یا انتخاب داوران و ناظران تاثیر گذار است، مطرح شود.
  • حصول اطمینان از وجود نام، اطلاعات و نقش هر یک از پژوهشگران(مجری و همکاران) و نبود نامی غیر از پژوهشگران درگیر در انجام پژوهش.
  • پژوهشگر در هر زمانی که متوجه هر گونه خطا و بی‌دقتی در اجرای طرح پژوهشی خود شود معاونت پژوهشی را در جریان آن قرار داده، نسبت به اصلاح آن اقدام و یا پروپوزال را بازپس گیرد.
  • علام صریح نویسنده (گان) مبنی بر صحت و اصالت مقاله، فقدان سرقت علمی و چاپ در سایر نشریات. 
  • ارائه‌دهندۀ پروپوزال تعهد کند تا زمانی که جواب نهایی (پذیرش یا رد) پروپوزال خود را دریافت نکرده باشد، مقالات خود را به سامانه داخلی و خارجی دیگر ارسال نکند.

مواردی از مصادیق رفتار غیر اخلاقی انتشاراتی و پژوهشی:

  • جعل داده ها (Fabrication): گزارش مطالب غیر واقعی و ارائه داده‌ها یا نتیجه‌های ساختگی به عنوان مطالعات تجربی و یا یافته‌های شخصی. ثبت غیرواقعی آنچه روی نداده یا جابجایی نتایج مطالعات مختلف
  • تحریف داده ها (Falsification): ثبت و ارائه نتایج پژوهش به نحوی که جزئیات اجرای پژوهش یا فرایند جمع آوری داده‌ها دستکاری شود، یا داده‌هایی حذف یا تغییر یابد، یا برخی نتایج کوچک به منظور پنهان کردن واقعیات بزرگتر (بزرگ نمایی) شود (Juicy quotes) تا نتایج پژوهش به اهداف خاصی برسد یا نتایج ارائه شده مورد تردید نباشد. 
  • سرقت علمی(Plagiarism) : اقتباس نزدیک افکار و عبارات پژوهشگران دیگر، کپی برداری در بیان اندیشه‌ها، شباهت‌های ساختاری در نوشتار یا انتساب ایده‌ها و نتایج دیگران بدون ارجاع مناسب، یا معرفی آن به عنوان یک پژوهش اصیل علمی
  • اجاره علمی: به کارگیری فرد دیگری برای انجام پژوهش توسط پژوهشگر و دخل و تصرف اندکی پس از اتمام پژوهش و چاپ آن به نام خود.
  • انتساب غیر واقعی: انتساب غیر واقعی پژوهشگر به موسسه، مرکز یا گروه آموزشی یا پژوهشی که نقشی در اصل پژوهش مربوطه نداشته باشد.
  • انتشار همپوشان (Overlapping publication) : چاپ داده‌ها و یافته‌های پژوهش های پیشین خود با کمی تغییر و با عنوان جدید

   الزامات اخلاقی داوران  (Reviewers’ responsibility)

  1. کمک به بررسی کیفی، محتوایی و علمی پروپوزال ها در جهت بهبود و ارتقاء کیفی پژوهش
  2. به کارگیری دانش و تخصص حرفه ای در حوزه موضوعی پروپوزال و اعلام تصمیم نپذیرفتن داوری در صورت وجود تضاد منافع اعم از منافع مشترک، مالی، سازمانی، شخصی و یا کمبود زمان برای داوری
  3. اعلام نظر تخصصی و اصلاحی به طور روشن و واضح، بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی در مهلت زمانی معین و دوری از اعمال نظر سلیقه‌ای، صنفی، نژادی و مذهبی در داوری پروپوزال
  4. اجتناب از به کارگیری اطلاعات، بحث‌ها، تفاسیر و ایده‌های به دست آمده در فرآیند داوری پروپوزال یا اطلاعات منتشر نشده پژوهشگر برای منافع شخصی
  5. داوران باید مسئولیت پذیر، پاسخگو، وقت شناس، حقیقت جو، علاقه مند، و پایبند به اخلاق حرفه ای و رعایت حقوق دیگران باشند.
  6. در موارد زیر شایسته است که داوران از داوری مقاله ارسال شده به ایشان انصراف دهند:
  •  پروپوزال هایی که در حوزة تخصصی ایشان نیست
  •  پروپوزال هایی که به نوعی در تدوین آن دخیل بوده اند
  •  پروپوزال هایی که منافع اشخاص، موسسات و شرکت های خاصی به وسیله آن حاصل و یا روابط شخصی در آن مشاهده می شود
  •  پروپوزال هایی که با موضوعات آنها اختلاف نظر اصولی دارد و ممکن است نتوانددر مورد آنها بررسی منصفانه ای انجام دهد